Cuối cùng cũng có người giải thích rõ ràng về "tỷ lệ P/E": Tỷ lệ P/E là gì? Đáng để các nhà đầu tư nhỏ đọc đi đọc lại 10 lần. Đầu tiên, các bạn hãy xem cách tính tỷ lệ P/E: Tỷ lệ P/E = Giá trị thị trường ÷ Lợi nhuận ròng hàng năm hiện tại; Cụ thể có nghĩa là gì? Sợ rằng các bạn mới không thể hiểu, chúng ta sẽ giải thích khái niệm cơ bản bằng lợi nhuận, ví dụ như công ty A có giá trị thị trường là 10 tỷ, năm nay kiếm được 500 triệu, thì tỷ lệ P/E là 10 ÷ 0.5 = 20; nếu công ty A năm nay kiếm được 2 tỷ, thì tỷ lệ P/E là 10 ÷ 2 = 5; Tỷ lệ P/E đo lường thời gian cần thiết để thu hồi khoản đầu tư vào cổ phiếu, tỷ lệ P/E là 5, thì cần 5 năm, tỷ lệ P/E là 100, thì cần 100 năm, có bạn sẽ hỏi, cần 100 năm còn ai đầu tư? Thật ra có, không chỉ 100 mà còn 200, 300 nữa, sẽ được nói cụ thể dưới đây! Vì vậy, trong cùng một điều kiện, tỷ lệ P/E tất nhiên là càng thấp càng tốt! Nhưng nhớ là trong cùng một điều kiện, điều này sẽ được giải thích cụ thể dưới đây. Còn một cách tính khác là tỷ lệ P/E = Giá cổ phiếu ÷ Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu, cách chuyển đổi này nhiều bạn sẽ cảm thấy khó hiểu, thực ra đều dựa trên giá trị thị trường và lợi nhuận ròng hàng năm hiện tại chia cho tổng số cổ phiếu, chúng ta có thể hiểu theo cách toán học, cả mẫu số và mẫu số đều chia cho một số giống nhau (số này chính là tổng số cổ phiếu, tổng số cổ phiếu tương đương với số phần, chia cổ phiếu của một công ty thành bao nhiêu phần, bình thường chúng ta mua 100 cổ phiếu, tức là 100 phần), kết quả không thay đổi, vì giá trị thị trường chia cho tổng số cổ phiếu, thì bằng giá cổ phiếu, lợi nhuận ròng hàng năm chia cho tổng số cổ phiếu chính là lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu. Vậy cái này làm thế nào để phân tích cụ thể? Câu hỏi 1: Khi chúng ta nhìn thấy một công ty, hãy xem tỷ lệ P/E của nó, có công ty 200, có công ty chỉ khoảng 5, sự khác biệt ở đâu? Phân tích 1: Tỷ lệ P/E về bản chất là một loại giá trị kỳ vọng mà thị trường dành cho cổ phiếu, con số càng lớn, tôi càng kỳ vọng cao vào bạn, ngược lại càng thấp, vì vậy tỷ lệ P/E khác nhau giữa các ngành, so sánh tỷ lệ P/E mà không tính đến ngành là không có ý nghĩa gì; Nói chung, tỷ lệ P/E của ngành ngân hàng rất thấp, thường từ 5 đến 7, vì mọi người đã có kỳ vọng tăng trưởng rất thấp đối với ngân hàng, ngành ngân hàng thường có quy mô rất lớn, tỷ lệ tăng trưởng thấp; ngành bất động sản thường từ 5 đến 10, vì tỷ lệ tăng trưởng trong tương lai cũng có hạn; trong khi ngành bán dẫn thường trên 100, vì đây là động lực tăng trưởng kinh tế trong tương lai, thị trường có kỳ vọng rất cao đối với nó; ngành năng lượng mới thường từ 30 đến 50; ngành viễn thông thường khoảng 50; nếu so sánh tỷ lệ P/E giữa các ngành khác nhau là không có ý nghĩa, các ngành đang phát triển thường sẽ lớn hơn nhiều so với các doanh nghiệp truyền thống. Vì vậy, khi xem tỷ lệ P/E, trước tiên chúng ta cần hiểu giá trị trung bình của toàn ngành. Câu hỏi 2: Làm thế nào để nhìn nhận tỷ lệ P/E một cách động? Phân tích 2: Tỷ lệ P/E cũng giống như cuộc sống của chúng ta, cần nhìn nhận một cách động, hôm nay nó có thể rất tệ, không có nghĩa là sau này cũng sẽ như vậy, biết đâu một ngày nào đó sẽ phát tài, thì doanh nghiệp cũng vậy, cổ phiếu là một loại ước lượng cho tương lai, hãy nhớ, không phải hiện tại, cũng không phải quá khứ, vì vậy tư duy động là rất quan trọng, ví dụ, công ty A năm nay có thể kiếm được 2 tỷ, giá trị thị trường là 10 tỷ, tỷ lệ P/E là 5, điều này thực sự rất thấp, nhưng năm sau có thể kiếm được nhiều như vậy không, tỷ lệ P/E thay đổi theo lợi nhuận, một công ty có đáng để đầu tư hay không, cần quan sát tương lai nó có thể kiếm được nhiều tiền như vậy không, và ước lượng tỷ lệ tăng trưởng của nó, ví dụ một công ty công nghệ, tỷ lệ P/E hiện tại là 200, nhưng nếu năm sau lợi nhuận tăng gấp mười lần, thì tỷ lệ P/E sẽ trở thành 20, thì sẽ rất rẻ; nếu một công ty tỷ lệ P/E hiện tại là 20, nhưng năm sau chỉ kiếm được một phần mười số tiền của năm nay, thì tỷ lệ P/E sẽ tăng vọt! Cổ phiếu tăng giá thường xuất hiện trong trường hợp đầu tiên, trong khi cổ phiếu giảm giá thường xuất hiện trong trường hợp thứ hai, vì vậy đừng chỉ nghĩ rằng thấp là tốt, có những thứ đắt có lý do của nó, có những thứ rẻ cũng có lý do của nó, điều quan trọng là bạn phải hiểu rõ về công ty bạn mua và ngành của nó! Câu hỏi 3: Tỷ lệ P/E cần kết hợp với cái gì để xem xét? Phân tích 3: Luôn luôn liên kết với tỷ lệ P/E là tỷ lệ tăng trưởng lợi nhuận ròng của doanh nghiệp, mọi người cần biết, nếu lợi nhuận của một công ty có thể ổn định lâu dài và duy trì một mức độ tăng trưởng nhất định, thì logic lợi nhuận này sẽ mạnh mẽ hơn; nếu một công ty hiện tại có tỷ lệ P/E rất thấp, nhưng lợi nhuận liên tục giảm, tỷ lệ P/E sẽ liên tục tăng, thì rủi ro thua lỗ rất lớn, vì vậy ngoài việc xem tỷ lệ P/E, tỷ lệ tăng trưởng lợi nhuận ròng của một công ty là một chỉ số cực kỳ quan trọng đi kèm, ở đây có một chỉ số mới, PEG, tỷ lệ P/E chính là PE (tất nhiên, PE còn có nghĩa là vốn cổ phần tư nhân, ngữ cảnh khác nhau, nghĩa khác nhau, mọi người đừng nhầm lẫn), PEG có nghĩa là gì? Cũng chính là PEG = Tỷ lệ P/E ÷ Tỷ lệ tăng trưởng lợi nhuận ròng, ví dụ, nếu một công ty năm nay có tỷ lệ P/E là 20, tỷ lệ tăng trưởng lợi nhuận ròng năm sau có thể đạt 30 điểm, PEG = 20 ÷ 30 = 0.67, thì giá trị này là khá tốt, và nếu công ty này có thể duy trì được mức tăng trưởng này lâu dài, thì trong trung và dài hạn đây là một mục tiêu đầu tư rất tốt, giá trị PEG này dưới 1 là khá hợp lý. Còn nếu một công ty năm nay tỷ lệ P/E là 10, nhưng tỷ lệ tăng trưởng chỉ có 5 điểm, PEG = 10 ÷ 5 = 2, thì ngược lại, cái này lại đắt hơn, giá trị đầu tư thấp hơn công ty trước. Vì vậy, mọi người có thể thấy, nhiều công ty tỷ lệ P/E rất thấp, nhưng giá cổ phiếu vẫn liên tục giảm, vì thị trường cho rằng tỷ lệ tăng trưởng của công ty này năm sau rất thấp, thậm chí là tăng trưởng âm, đối với những công ty có tỷ lệ P/E tăng vọt, đây là một mục tiêu đầu tư cực kỳ tồi tệ, nếu mua những cổ phiếu này, xác suất cao sẽ thua lỗ, vì vậy đừng rơi vào cái bẫy tỷ lệ P/E thấp, nhất định phải có hiểu biết sâu sắc về công ty và ngành, xem xét triển vọng tương lai của công ty này. Điều này giải thích tại sao một số công ty công nghệ, tỷ lệ P/E vượt quá 200, vẫn liên tục tăng, vì thị trường ước lượng lợi nhuận ròng của họ trong tương lai sẽ tiếp tục tăng trưởng nhanh chóng, tỷ lệ P/E sẽ giảm mạnh, kỳ vọng giảm tỷ lệ P/E chính là lý do khiến họ tăng giá, tất nhiên có một số công ty kém chất lượng tỷ lệ P/E cũng rất cao, nhưng lại không thể duy trì tăng trưởng nhanh chóng, những doanh nghiệp này chính là hố đen đầu tư, chìa khóa đầu tư là phải có khả năng phân biệt xem một công ty có thực sự có khả năng duy trì tăng trưởng nhanh chóng hay không! Câu hỏi 4: Làm thế nào để thực hiện thực tế? Phân tích 4: Khi chúng ta nhìn thấy một công ty mới, tỷ lệ P/E là 50, tôi không biết là tốt hay xấu, thì cần phải nghiên cứu sâu về công ty này, nghiên cứu triển vọng của ngành này ít nhất trong 3 năm tới, liệu có thể duy trì tốc độ tăng trưởng trên 20% hay không, nghiên cứu vị trí của doanh nghiệp trong ngành và hàng rào bảo vệ, liệu có thể liên tục cao hơn giá trị trung bình của ngành hay không, nếu có, đây là một mục tiêu đầu tư tốt, nếu có thể cao hơn nữa, thì càng tốt; nếu không, thậm chí là một ngành có tăng trưởng âm, mà doanh nghiệp này trong ngành lại ở vị trí trung bình, thì công ty này dù cổ phiếu có tăng trần mỗi ngày cũng đừng động vào! Còn một điều cần lưu ý là, những doanh nghiệp không có tăng trưởng lợi nhuận và doanh thu, giá trị đầu tư cũng rất hạn chế, có một số công ty mỗi năm lợi nhuận vẫn ổn, tỷ lệ P/E cũng không cao, nhưng gần như ngừng tăng trưởng, thì dự đoán tương lai cũng sẽ không mấy khả quan! Về đầu tư giá trị (1) Định giá thấp và tăng trưởng cao, cái trước thường có tính xác định, trong khi cái sau không có tính xác định. Khi định giá thấp do nền kinh tế tổng thể kém, rơi vào tăng trưởng thấp, là thời điểm mua vào rất tốt. Bởi vì quy luật kinh tế luôn là cao thấp đan xen, tuần hoàn. Một khi nền kinh tế cải thiện, định giá thấp trở về mức hợp lý, sẽ có lợi nhuận rất tốt. Khi định giá thấp gặp vấn đề thanh khoản, chẳng hạn như lãi suất tăng khiến thị trường chứng khoán thiếu sức hấp dẫn, chẳng hạn như thị trường chứng khoán mở rộng quá mức, nhưng dựa trên thanh khoản luôn trở về mức hợp lý, vì vậy, một khi phục hồi, định giá sẽ được sửa chữa. Tất nhiên, trạng thái tốt nhất là định giá thấp cộng với tăng trưởng cao, vì vậy, khi định giá thấp trở về khu vực hợp lý, sẽ thu được lợi nhuận từ sự tăng trưởng nhanh chóng của công ty và lợi nhuận từ sự tăng giá trị. Nói ngắn gọn, vì định giá thấp do công ty không ngừng xấu đi trong thời gian dài, đã tạo ra điểm mua rất tốt; tương tự, khi toàn bộ thị trường ở trạng thái định giá thấp, vì nền kinh tế luôn tăng trưởng, nên lợi nhuận trong tương lai có tính xác định rất cao. Mua vào định giá thấp là con đường chính, bởi vì một số vấn đề tạm thời luôn sẽ qua đi, bởi vì cảm xúc của con người sẽ chuyển đổi, giá cả lại trở về giá trị. (2) Lời nói dối lớn nhất trên thế giới là, khi định giá thấp thì kêu nguy hiểm; khi định giá cao thì kêu an toàn. Nhiều người ngày ngày chú ý đến nền kinh tế vĩ mô mà họ không có khả năng theo dõi, lo lắng không yên. (Họ hoàn toàn không có khả năng phân biệt ai là nhà kinh tế thực sự, ai là giả; họ cũng không biết rằng nhà kinh tế có nhiều trường phái, nhìn lên nhìn xuống vốn đã có hai trường phái, nếu có trường phái thứ ba, thì chính là trung lập. Những nhà kinh tế mà họ tôn trọng thường là những nhà kinh tế nghiệp dư, vì thường những người nghiệp dư nói ra những điều rất nông cạn; chỉ có những nhà kinh tế giả mạo nghiệp dư mới dám nói rằng họ hiểu mọi thứ.) Tất nhiên, còn có một số người thừa năng lượng, thích xem kinh tế thế giới, tiếc rằng khi họ nói về kinh tế Mỹ và châu Âu, có vẻ rất có lý, nhưng thực ra chẳng có gì. Nếu họ thực tế hơn, quay lại suy nghĩ một sự thật đơn giản có thể dễ dàng chứng minh, đó là: ngay cả khi có khủng hoảng tài chính, cũng không nghiêm trọng hơn việc một cổ phiếu PE bị giảm một nửa. Khủng hoảng thế chấp ở Mỹ, nền kinh tế Mỹ có mất 50% không? Khủng hoảng nợ châu Âu, nền kinh tế châu Âu có mất 50% không? Những gì chúng ta thấy, tối đa chỉ khiến tăng trưởng kinh tế ngừng lại mà thôi. Còn PE của cổ phiếu bị giảm một nửa, có thể khiến một cổ phiếu từ 20 đồng giảm xuống 10 đồng. Vì vậy, nhà đầu tư cổ phiếu nói về kinh tế có vấn đề, không bằng quan tâm nhiều hơn đến việc liệu cổ phiếu họ mua có định giá quá cao hay không. Bởi vì ngay cả khi công ty không có lợi nhuận trong một hai năm, cũng chỉ mất khoảng 10% đến 20% lợi nhuận mà thôi; trong khi mua cổ phiếu có định giá quá cao, một khi trở về, thì sẽ là thảm họa. Định giá cao là nguồn gốc của mọi tội ác; định giá thấp mang lại sự giàu có trong tương lai; câu chuyện cứ lặp đi lặp lại. Hãy cùng xem đầu tư của Buffett vào Coca-Cola. Năm 1988, Buffett mua Coca-Cola khi tỷ lệ P/E gần 15 lần. Trong khoảng thời gian từ 1988 đến 1998, tỷ lệ tăng trưởng lợi nhuận ròng của Coca-Cola là 14.7% (hơi thấp hơn 15%), đến cuối năm 1998, giá cổ phiếu đạt 66 đồng, tỷ lệ P/E 46.47 lần! Sự tăng trưởng lợi nhuận cộng với sự tăng giá trị đã khiến giá trị đầu tư của Buffett trong 10 năm tăng 12.64 lần, tỷ lệ lợi nhuận đầu tư hàng năm đạt 28%, đây là một cú đánh tiêu chuẩn của Davis. Từ 1998 đến 2011, tỷ lệ tăng trưởng lợi nhuận ròng của Coca-Cola vẫn có 10%, nhưng trong 13 năm, giá cổ phiếu không thay đổi, chỉ là tỷ lệ P/E từ 46.47 lần giảm xuống còn 12.7 lần, 13 năm thất vọng. (3) Đa số người có kỳ vọng về thị trường là kỳ vọng trung hạn. Không phải kỳ vọng dài hạn, giống như một mẫu ruộng, bạn có thể kỳ vọng nó năm sau thu hoạch không tốt hoặc rất tốt, nhưng sản lượng của một mẫu ruộng thực sự có một số cố định. Sản lượng trung bình dài hạn của một mẫu ruộng là 1000 cân, khi nó có một năm sản lượng là 1300 cân hoặc 700 cân, thì giá trị của mẫu ruộng này thực sự không thay đổi nhiều. Trong cuộc sống thực, mọi người định giá dựa trên sản lượng ổn định lâu dài của mẫu ruộng này. Nhưng trong thị trường chứng khoán, vì sự tồn tại của thị trường, khi nó là 700 cân, thì được định giá 500 cân; khi nó là 1300 cân, thì được định giá 1500 cân. Ngoài ra, đa số các công ty tốt có lợi nhuận lâu dài tương đối xác định. Kéo dài thời gian, tỷ lệ lợi nhuận của những công ty xuất sắc này, ngoại trừ một số công ty rất ít, hầu hết không khác nhau nhiều. Vì vậy, nếu hai công ty tốt giống nhau, nhưng định giá chênh lệch lớn, trong điều kiện bình thường, sẽ khiến người ta lo lắng liệu có vấn đề gì về việc chi tiêu trước hay không, hoặc sẽ vui mừng phát hiện một số công ty bị thị trường xáo trộn dẫn đến định giá nghiêm trọng thấp. Đầu tư xuất phát từ xác suất lớn, xuất phát từ kiến thức thông thường. Định giá thấp, ngoài việc so sánh với chính nó, còn so sánh với các công ty khác trong nhóm. Định giá cao chắc chắn sẽ giảm, định giá thấp chắc chắn sẽ tăng. Sự huy hoàng (chi tiêu trước) sẽ bị bụi phủ; trong khi những thứ bị bỏ rơi cuối cùng sẽ được phát hiện. Mọi biến đổi không rời khỏi bản chất, bản chất này chính là giá trị, chính là không thông qua giá cả mà thuần túy đến từ lợi nhuận của công ty. Và khi chúng ta giả định các biến số khác giống nhau, chỉ từ góc độ định giá mà xem xét, thì định giá thấp chắc chắn là vua của các vị vua. Định giá thấp 50%, có thể dễ dàng lấy đi một công ty tốt trong 5-7 năm nỗ lực; định giá cao 100%, thì có nghĩa là lợi nhuận của công ty tốt này trong 5-7 năm đã bị người khác lấy đi trước. (4) Đừng nghĩ đến một ngày nào đó nền kinh tế vĩ mô sẽ mãi mãi xấu đi, bởi vì nền kinh tế vĩ mô luôn từ những ngày u ám, mưa gió đi đến mùa xuân ấm áp, mua vào khi gió lạnh thổi, bán ra khi có ánh nắng và mưa. Bởi vì con người luôn dễ dàng bị ảnh hưởng bởi bên ngoài, trong khi lại không biết rằng chỉ là sự chuyển đổi mùa màng, chỉ là sự giao thoa giữa sáng và tối, chỉ là thủy triều lên xuống. Phạm Trọng Yêm đã mô tả như sau: Nếu mưa rơi liên tục, không ngừng trong nhiều tháng; gió lạnh gào thét, sóng bẩn cuồn cuộn; mặt trời và các vì sao ẩn hiện, núi non chìm khuất; thương nhân không thể đi lại, cột buồm nghiêng ngả; chiều tối mờ mịt, hổ gào, khỉ kêu; mọi thứ đều u ám, cảm thấy cực kỳ buồn bã! Và sau khi mùa màng chuyển đổi: Đến mùa xuân ấm áp, cảnh vật sáng sủa, sóng yên lặng, ánh sáng trời trên dưới, một màu xanh biếc; chim hải âu bay lượn, cá chép bơi lội, bờ cỏ xanh tươi, tươi tốt. Hoặc khói dài một khoảng, ánh trăng sáng ngời, ánh sáng nhảy múa trên vàng, bóng tĩnh lặng chìm vào ngọc, tiếng hát của ngư dân đáp lại nhau, niềm vui này không có giới hạn! Khi lên lầu này, thì có tâm hồn thanh thản, quên đi vinh nhục, nâng ly uống gió, thật vui vẻ!