Sụt giá tiền mã hóa đột ngột (flash crash): Cách thức vượt qua
“Mua khi thị trường đổ máu, kể cả đó là máu của bạn.”
Dù câu nói này được đưa ra bởi nhà ngân hàng người Anh Nathan Rothschild từ nhiều thế kỷ trước, nhưng vẫn còn giá trị đến ngày nay. Trong thời điểm sụt giá tiền mã hóa đột ngột, cảm xúc thường chi phối quyết định. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng của nhà giao dịch trong việc nhận diện cơ hội khi thị trường tiền mã hóa bị chi phối bởi nỗi sợ hãi và sự không chắc chắn. Dù bạn dự định làm theo câu nói của Baron Rothschild hay giảm thiểu rủi ro cho tài sản của mình, hãy có một kế hoạch hành động khi sụt giá tiền mã hóa đột ngột xảy ra. Từ việc hiểu khái niệm sụt giá tiền mã hóa đột ngột đến việc giảm thiểu rủi ro bằng các hành động có thể, hướng dẫn này sẽ giúp bạn vượt qua các đợt sụt giá này.
Tóm tắt
Sụt giá tiền mã hóa đột ngột là những đợt giảm giá nhanh chóng của giá tiền mã hóa xảy ra bất ngờ trong một khoảng thời gian ngắn.
Dù sụt giá đột ngột có vẻ như đến bất ngờ, chúng thường là kết quả của các lỗi giao dịch tần suất cao, chuỗi thanh lý, và sự kiện thiên nga đe.
Dù sợ hãi về sụt giá tiền mã hóa, nhà giao dịch tiền mã hóa cần giữ bình tĩnh khi giao dịch và mục tiêu là bảo vệ vốn của mình.
Một số chiến lược giảm thiểu rủi ro sụt giá tiền mã hóa đột ngột bao gồm phòng ngừa bằng quyền chọn, bình quân giá và đa dạng hóa tổng thể.
Khi truyền thông về sụt giá thường gây hoảng loạn và không chắc chắn, nhà giao dịch tiền mã hóa cần nhớ giữ bình tĩnh bằng cách cập nhật thông tin về thị trường và tuân theo kế hoạch giao dịch của mình.
Sụt giá tiền mã hóa đột ngột là gì?
Sụt giá tiền mã hóa đột ngột là sự giảm giá nhanh chóng và mạnh mẽ của giá tiền mã hóa trong một khoảng thời gian ngắn. Những sự kiện này thường làm mất đi hàng tỷ đô la giá trị thị trường, gây ra một chuỗi phản ứng lan rộng khắp thị trường tiền mã hóa, dẫn đến việc bán tháo và giao dịch dựa trên cảm xúc. Một sự phục hồi ổn định thường theo sau sụt giá khi thị trường tự điều chỉnh và cân bằng để tìm mức giá cân bằng mới, khi nhà giao dịch lấy lại niềm tin vào vị thế mua của họ.
Tại sao xảy ra sụt giá tiền mã hóa đột ngột?
Nếu bạn thường tự hỏi tại sao tiền mã hóa lại giảm giá, bạn có thể ngạc nhiên khi biết rằng sụt giá tiền mã hóa đột ngột có thể xảy ra do nhiều yếu tố khác nhau. Một số yếu tố gây ra sụt giá tiền mã hóa bất ngờ bao gồm:
Lỗi giao dịch tần suất cao (HFT)
Còn được gọi là lỗi giao dịch thuật toán, lỗi HFT có thể gây ra sự biến động lớn trên thị trường khi hàng nghìn lệnh tràn ngập vào sổ lệnh. Những lỗi này xảy ra khi các thuật toán giao dịch tự động gặp sự cố, dẫn đến việc thực hiện nhanh chóng các lệnh bán lớn. Sự gia tăng đột ngột của lệnh bán có thể áp đảo thị trường, khiến giá giảm mạnh.
Bạn muốn biết một số ví dụ cụ thể về lỗi HFT? Lỗi HFT bao gồm:
Lỗi fat finger: Từ việc thêm số không đến các điểm thập phân không mong muốn, việc nhập thông số HFT không chính xác đôi khi có thể dẫn đến các lệnh giao dịch không mong muốn.
Lỗi thuật toán: Lỗi trong logic của thuật toán giao dịch có thể gây ra các giao dịch không mong muốn.
Giao dịch do biến động: Khi nhiều nhà giao dịch sử dụng các chiến lược HFT giống nhau, một đợt giảm giá đột ngột có thể kích hoạt chuỗi phản ứng giao dịch thuật toán, gây ra các biến động giá lớn hơn dự kiến trong không gian tiền mã hóa.
Một ví dụ nổi tiếng về sụt giá làm tê liệt thị trường là sụt giá thị trường chứng khoán Mỹ năm 2010, khi các chỉ số chứng khoán giảm tới 9% trong vòng vài phút, làm mất gần một nghìn tỷ đô la giá trị thị trường. Sau khi điều tra kỹ lưỡng, cơ quan quản lý phát hiện ra rằng các nhà giao dịch thuật toán với những nỗ lực thao túng thị trường đã góp phần vào cú sụt giá này.
Thao túng thị trường
Sụt giá tiền mã hóa đột ngột có thể được gây ra có chủ đích bởi việc thao túng thị trường trắng trợn trong không gian tiền mã hóa. Điều này liên quan đến các hành động bất hợp pháp cụ thể để lừa dối người tham gia thị trường và hưởng lợi từ các biến động giá. Một số ví dụ về các kỹ thuật thao túng thị trường bao gồm việc thao túng giá (đặt các lệnh lớn để điều chỉnh giá) và giao dịch rửa (tạo ra khối lượng giao dịch giả tạo). Khi thực hiện trên quy mô lớn, những hành động này thường góp phần gây ra sụt giá và có lợi cho kẻ xấu.
Chuỗi thanh lý
Chuỗi thanh lý là một hiện tượng đặc biệt nguy hiểm trên thị trường tiền mã hóa có thể làm trầm trọng thêm sụt giá. Điều này xảy ra khi nhà giao dịch sử dụng đòn bẩy, vay tiền để khuếch đại lợi nhuận tiềm năng. Khi giá của một loại tiền mã hóa giảm đáng kể, các vị thế đòn bẩy có nguy cơ bị thanh lý, dẫn đến lệnh gọi ký quỹ yêu cầu nhà giao dịch nạp thêm tiền vào tài khoản. Nếu nhà giao dịch không thể đáp ứng, vị thế của họ sẽ bị thanh lý và số tiền thu được sẽ được dùng để trả cho khoản vay phát sinh. Khi ngày càng có nhiều nhà giao dịch phải đối mặt với các lệnh gọi ký quỹ và thanh lý, một loạt lệnh bán tràn ngập thị trường, làm giảm giá thêm và kích hoạt nhiều thanh lý hơn. Quá trình này nhanh chóng khiến giá giảm thêm, biến giảm giá tương đối nhỏ thành sụt giá tiền mã hóa đột ngột.
Sự kiện thiên nga đen
Những sự kiện bất ngờ và có tác động mạnh cũng có thể kích hoạt sụt giá tiền mã hóa đột ngột. Sự kiện thiên nga đen có thể bao gồm từ việc chính phủ siết chặt quy định và các vụ tấn công nền tảng đến các tin tức thị trường quan trọng hoặc sự kiện địa chính trị tác động đến hệ sinh thái tiền mã hóa. Những sự kiện bất ngờ này có thể dẫn đến việc bán tháo, làm tăng sự giảm giá và tạo ra hiệu ứng chuỗi khi các nhà giao dịch tiền mã hóa có vị thế mua vội rút lui để bảo vệ vốn hiện có của họ.
Thanh khoản mỏng
Khác với thị trường tài chính truyền thống, thị trường tiền mã hóa thường có tính thanh khoản tương đối mỏng. Điều này có nghĩa là số lượng người mua và người bán có giới hạn, khiến các lệnh bán lớn có khả năng ảnh hưởng đáng kể đến giá. Lệnh bán lớn đối với một đồng tiền mã hóa giao dịch mỏng có thể gây ra sự sụt giảm giá lớn do thiếu áp lực mua đủ mạnh để hấp thụ áp lực bán mạnh. Ví dụ gần đây về sụt giá của Bitcoin trên sàn giao dịch BitMEX đã khiến giá BTC giảm xuống chỉ còn 8.900 USD. Sau khi điều tra, việc bán của "cá voi" được cho là gây ra đợt sụt giá Bitcoin này, do tính thanh khoản mỏng xung quanh cặp XBT/USDT trên thị trường spot khiến giá bị đẩy xuống.
Hiểu rõ những yếu tố này là cần thiết để điều hướng thị trường tiền mã hóa đầy biến động. Dù sụt giá tiền mã hóa đột ngột có thể đáng lo ngại, hiểu về nguyên nhân có thể giúp nhà giao dịch phát triển các chiến lược nhằm giảm thiểu rủi ro và tận dụng các cơ hội.
Chiến lược giảm thiểu rủi ro sụt giá tiền mã hóa đột ngột
Khi bạn đã hiểu tại sao giá tiền mã hóa lại giảm mạnh trong các đợt sụt giá đột ngột, hãy giữ cảm xúc ổn định trong các trường hợp đó và tập trung vào tạo kế hoạch giao dịch dựa trên sự biến động. Dưới đây là một số chiến lược giúp giảm thiểu tác động của sụt giá tiền mã hóa đột ngột, từ đa dạng hóa số tiền nắm giữ với nhiều tài sản khác nhau đến việc tránh bán hoảng loạn.
Đa dạng hóa
Nếu sụt giá tiền mã hóa không diễn ra trên quy mô toàn bộ thị trường, việc phân bổ tài sản với nhiều loại tiền mã hóa khác nhau có thể giúp giảm tác động sụt giá của một coin hoặc token cụ thể. Đa dạng hóa giúp phân tán rủi ro qua nhiều loại tài sản khác nhau, chẳng hạn bằng cách kết hợp giữa Bitcoin, Ether và các altcoin. Ví dụ: bằng cách xem xét kết hợp Bitcoin, Ether và các altcoin khác trong danh mục nắm giữ, bạn có thể bảo vệ danh mục đầu tư khỏi biến động sụt giá đột ngột của coin trong một lĩnh vực cụ thể như DePIN hoặc DEX.
Sử dụng lệnh dừng lỗ để hạn chế thua lỗ
Lệnh dừng lỗ là công cụ hữu ích để giảm thiểu thua lỗ trong các đợt sụt giá tiền mã hóa đột ngột. Bằng cách thiết lập một mức giá cụ thể mà bạn sẵn sàng đóng vị thế mua, bạn có thể tự động hóa quá trình bán nếu thị trường giảm giá đột ngột. Nếu giá của tiền mã hóa đạt đến giá dừng lỗ mà bạn chỉ định, lệnh sẽ được kích hoạt và vị thế của bạn sẽ tự động đóng, giúp bạn không bị thua lỗ đáng kể nếu giá giảm bất ngờ. Tóm lại, điều này giúp loại bỏ sự căng thẳng về cảm xúc khi đưa ra quyết định nhanh chóng trong thời gian thị trường hoảng loạn, giúp bạn tiết kiệm thời gian để liên tục theo dõi thị trường và giúp bảo vệ vốn bằng cách hạn chế tổn thất tiềm ẩn.
Tránh bán hoảng loạn
Trong giao dịch, quyết định cảm tính thường dẫn đến kết quả không tốt. Để thành công lâu dài, hãy theo sát kế hoạch giao dịch của bạn và tránh bán tháo hoảng loạn trong các đợt sụt giá tiền mã hóa đột ngột. Vì việc bán hoảng loạn là phản ứng phổ biến trước những đợt giảm giá đột ngột trên thị trường tiền mã hóa, nhà giao dịch có thể tránh các quyết định bốc đồng làm gia tăng tổn thất và thay vào đó chống lại nhu cầu bán ngay lập tức. Khi làm như vậy và bằng cách thừa nhận rằng đây là sự sụt giá tiền mã hóa đột ngột - và thị trường có thể sẽ nhanh chóng phục hồi, nhà giao dịch có vị thế mua có thể bù lỗ theo thời gian.
Phòng ngừa rủi ro sụt giá với quyền chọn tiền mã hóa
Nếu bạn đã đầu tư đủ vào một vị thế nhưng lo ngại về sự biến động, bạn có thể bảo vệ danh mục của mình khỏi sụt giá tiền mã hóa đột ngột bằng cách sử dụng quyền chọn tiền mã hóa để phòng ngừa rủi ro sụt giá. Điều này cuối cùng cho phép bạn tận hưởng khả năng bảo vệ bổ sung khi giá giảm, và duy trì xu hướng tăng giá với vị thế mua ban đầu của bạn. Từ các chiến lược quyền chọn mua được bảo vệ đến quyền chọn bán được bảo vệ, những phương pháp này rất hiệu quả trong việc làm giảm tác động của sự biến động ngắn hạn nếu bạn vẫn lạc quan về dài hạn.
Điều chỉnh kích thước vị thế và chiến lược DCA khi mua đáy
Theo câu nói “mua khi thị trường đổ máu” nhà giao dịch tiền mã hóa thường được khuyên nên mua khi giá giảm mạnh. Tuy nhiên, chiến lược này thường không được giải thích chi tiết, đặc biệt là với nhà giao dịch mới, vì họ có thể lo lắng về số vốn cần đầu tư và cách xử lý nếu giá tiền mã hóa giảm sâu hơn dự đoán. Một phương pháp phổ biến để mua đáy là sử dụng chiến lược trung bình hóa chi phí đầu tư (DCA). Chiến lược này bao gồm việc đầu tư một số tiền cố định một cách đều đặn, không phụ thuộc vào giá. Điều này giúp giảm giá trung bình của vị thế dài hạn theo thời gian, bất kể giá tiền mã hóa giảm như thế nào trong ngắn hạn.
Tránh xa tin đồn và cập nhật tin tức là chìa khóa để vượt qua sụt giá đột ngột
Khi đối mặt với sụt giá tiền mã hóa đột ngột, duy trì tầm nhìn dài hạn là rất quan trọng. Trong thời điểm xảy ra sụt giá tiền mã hóa đột ngột, bạn có thể dễ dàng hoảng loạn và có xu hướng bán tháo để giảm thiểu tổn thất. Truyền thông thường tạo ra sự hoảng loạn, đưa ra lý do tại sao thị trường đang giảm và xu hướng thị trường có thể trở nên tồi tệ hơn.
Dù điều này có thể phù hợp với những người đã dùng đòn bẩy và dự định tăng gấp đôi vị thế giao dịch, bạn không nên từ bỏ một giao dịch mà không có thay đổi cơ bản trong chiến lược giao dịch ban đầu. Vì vậy, hãy nắm bắt tin tức mới nhất về tiền mã hóa để biết lý do gây ra sụt giá tiền mã hóa đột ngột.
Sau khi biết mức độ nghiêm trọng của đợt giảm giá, nhà giao dịch tiền mã hóa cần quyết định cách tốt nhất để điều chỉnh sự biến động mà vị thế của họ đang đối mặt và xác định cam kết dài hạn của mình. Dù bạn định mua đáy hay chỉ đơn giản là HODL qua sự sợ hãi và bất định, hãy luôn cập nhật tin tức, bình tĩnh và bám sát kế hoạch giao dịch tổng thể để không đưa ra quyết định giao dịch dựa trên cảm xúc.
Lời kết và các bước tiếp theo
Từ việc giảm thiểu rủi ro cho các vị thế hiện tại đến việc hiểu rõ tầm quan trọng của niềm tin dài hạn với kế hoạch giao dịch cá nhân, chúng tôi hy vọng hướng dẫn về cách vượt qua sự sụt giảm tiền mã hóa đột ngột đã mang lại cho bạn những thông tin hữu ích. Sự sụt giảm tiền mã hóa đột ngột là lời nhắc rõ ràng về sự biến động của thị trường và tiềm năng giá giảm bất ngờ và đáng kể. Do đó, hiểu nguyên nhân của những sự kiện này và thực hiện chiến lược giảm thiểu rủi ro hiệu quả là cần thiết để điều hướng trong thế giới tiền mã hóa. Vì thị trường tiền mã hóa liên tục phát triển với nhiều biến động, việc luôn thích ứng và cập nhật thông tin là chìa khóa để duy trì sự tồn tại và phát triển lâu dài.
Bạn muốn đọc thêm về sự biến động vốn có của thị trường tiền mã hóa? Hãy xem hướng dẫn của chúng tôi về biến động của thị trường tiền mã hóa. Ngoài ra, nếu bạn dự định tìm hiểu thêm về các động lực kinh tế vĩ mô ảnh hưởng đến thị trường tiền mã hóa, hãy đọc bài viết của chúng tôi về cách các cuộc họp của Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ tác động đến giá tiền mã hóa.
FAQs
Sụt giá tiền mã hóa đột ngột (flash crash) là sự giảm giá nhanh chóng và mạnh mẽ của tiền mã hóa trong một khoảng thời gian ngắn. Những sự kiện này thường làm mất đi hàng tỷ đô la giá trị thị trường, gây ra một chuỗi phản ứng bán tài sản lan rộng khắp thị trường tiền mã hóa.
Mặc dù không có cách nào đảm bảo ngăn chặn tổn thất trong các đợt sụt giá đột ngột, bạn có thể giảm thiểu rủi ro bằng cách đa dạng hóa đầu tư, sử dụng lệnh dừng lỗ, tránh bán tháo do hoảng loạn, phòng ngừa rủi ro bằng các hợp đồng quyền chọn và luôn cập nhật thông tin về xu hướng thị trường.
Không, sụt giá đột ngột cũng đã xảy ra trên các thị trường khác. Tuy nhiên, tiền mã hóa đặc biệt dễ bị sụt giá đột ngột do sự biến động và thanh khoản tương đối thấp.
Mặc dù rất khó để hoàn toàn ngăn ngừa sụt giá đột ngột, biện pháp quản lý, tiến bộ công nghệ và theo dõi thị trường thường xuyên hơn có thể giúp giảm tần suất và tác động của chúng.
Thông thường, bạn nên tránh bán tháo trong các đợt sụt giá Bitcoin. Nếu bạn tin tưởng vào tiềm năng dài hạn của giao dịch của mình, nắm giữ qua giai đoạn biến động hoặc mua vào khi giá giảm có thể là chiến lược hợp lý. Tuy nhiên, hãy đánh giá khả năng chấp nhận rủi ro và mục tiêu tài chính của bạn để đưa ra quyết định thông minh.
© 2025 OKX. Bài viết này có thể được sao chép hoặc phân phối toàn bộ, hoặc trích dẫn các đoạn không quá 100 từ, miễn là không sử dụng cho mục đích thương mại. Mọi bản sao hoặc phân phối toàn bộ bài viết phải ghi rõ: “Bài viết này thuộc bản quyền © 2025 OKX và được sử dụng có sự cho phép.” Nếu trích dẫn, vui lòng ghi tên bài viết và nguồn tham khảo, ví dụ: “Tên bài viết, [tên tác giả nếu có], © 2025 OKX.” Một số nội dung có thể được tạo ra hoặc hỗ trợ bởi công cụ trí tuệ nhân tạo (AI). Không được chỉnh sửa, chuyển thể hoặc sử dụng sai mục đích bài viết.
Bài viết liên quan
Xem thêm
Giải thích về công cụ phái sinh Bitcoin: Hợp Đồng Futures Kỳ Hạn, Futures Vĩnh Cửu và Quyền Chọn
Phái sinh là chứng khoán hoặc hợp đồng có thể giao dịch với giá trị phụ thuộc vào tài sản cơ sở. Trong hầu hết trường hợp đối với công cụ phái sinh tiền mã hoá, tài sản cơ sở là Bitcoin (BTC), hoặc các loại tiền mã hóa hàng đầu khác.
Nói chung, phái sinh là công cụ tài chính phức tạp, thường có rủi ro cao, hữu ích cho việc quản lý rủi ro thông qua phòng ngừa rủi ro.
Phái sinh truyền thống
Trong khi những thị trường truyền thống đã sử dụng nhiều hình thức phái sinh khác nhau trong hàng nghìn năm, thì các hình thức hiện đại của giao dịch phái sinh có thể bắt nguồn từ những năm 1970 và 1980, khi Sở giao dịch hàng hóa Chicago (CME) và Hội đồng thương mại Chicago (CBOT) giới thiệu hợp đồng futures kỳ hạn.
Các loại công cụ phái sinh phổ biến nhất bao gồm hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn và quyền chọn, dựa trên nhiều loại tài sản, bao gồm cổ phiếu, tiền tệ, trái phiếu và hàng hóa. Với số lượng lớn công cụ phái sinh hiện có, rất khó xác định quy mô của thị trường, ước tính từ hàng nghìn tỷ đến hơn một triệu tỷ USD.
Hợp đồng Futures Bitcoin
Trong số những công cụ phái sinh tiền mã hóa, hợp đồng futures Bitcoin là hợp đồng đầu tiên trở nên phổ biến và vẫn được giao dịch nhiều nhất về khối lượng. Hợp đồng tương lai BTCđã được giao dịch trên các nền tảng nhỏ hơn vào đầu năm 2012, nhưng phải đến năm 2014, nhu cầu ngày càng tăng đã thúc đẩy các sàn giao dịch lớn, cụ thể là CME Group Inc và Cboe Global Markets Inc, tham gia.
Hiện nay, hợp đồng futures Bitcoin là một trong những công cụ được giao dịch phổ biến nhất trong ngành, và các sàn giao dịch hàng đầu như OKX ghi nhận khối lượng giao dịch hằng ngày đạt hàng tỷ USD.
Hợp đồng futures Bitcoin là gì?
Hợp đồng futures là thỏa thuận giữa hai bên — thường là hai người dùng trên một sàn giao dịch — để mua và bán tài sản cơ sở (trong trường hợp này là BTC) với mức giá đã thỏa thuận trước (giá kỳ hạn), vào một ngày nhất định trong tương lai.
Mặc dù các nội dung chi tiết hơn có thể khác biệt giữa các sàn giao dịch, nhưng hợp đồng futures về cơ bản vẫn dựa trên nguyên tắc - hai bên đồng ý cố định giá của tài sản cơ sở cho giao dịch trong tương lai.
Để thuận tiện, hầu hết sàn giao dịch không yêu cầu người nắm giữ hợp đồng futures nhận tài sản cơ sở thực tế (chẳng hạn như thùng dầu hoặc vàng miếng) sau khi hợp đồng đáo hạn, mà thay vào đó hỗ trợ thanh toán bằng tiền mặt.
Tuy nhiên, hợp đồng futures Bitcoin được thanh toán vật lý, chẳng hạn như hợp đồng do Bakkt - Sàn Giao Dịch Liên Lục Địa (ICE) cung cấp, đang ngày càng phổ biến, vì việc chuyển đổi Bitcoin thực sự có thể được thực hiện tương đối dễ dàng so với hầu hết các loại hàng hóa.
Hợp đồng futures Bitcoin hoạt động như thế nào?
Hãy cùng tìm hiểu giao dịch hợp đồng futures BTC trên OKX. Trước hết, thị trường tương lai hằng tuần chỉ đơn giản là người nắm giữ hợp đồng đang đặt cược vào giá Bitcoin trong một tuần — OKX cũng cung cấp các khoảng thời gian hai tuần một lần, hằng quý và hai quý một lần cho các hợp đồng tương lai.
Vì vậy, nếu Bitcoin đang giao dịch ở mức 10.000 USD hôm nay và Adam tin rằng giá sẽ cao hơn vào tuần tới, anh ấy có thể mở vị thế mua với tối thiểu một hợp đồng (mỗi hợp đồng BTC trị giá tương đương 100 USD) trên thị trường hợp đồng futures hằng tuần của OKX.
Khi ai đó mua và nắm giữ Bitcoin (mua long), họ đang tin rằng giá sẽ tăng cao hơn, nhưng không thể kiếm được lợi nhuận nếu giá giảm. Bán short, hoặc bán tài sản hôm nay với kỳ vọng giá tài sản sẽ giảm vào ngày mai là cách nhà giao dịch kiếm lời từ việc giá giảm.
Trong ví dụ này, chúng ta sẽ giả định Adam mở 100 hợp đồng vị thế mua (100 x 100 USD = 10.000 USD), thể hiện chung cam kết của Adam là mua 1 BTC vào ngày thanh toán vào tuần tới (15:00 thứ Sáu hằng tuần trên OKX, theo giờ Việt Nam) với mức giá đó - 10.000 USD.
Mặt khác, chúng ta có Robbie, người tin rằng giá Bitcoin sẽ thấp hơn 10.000 USD vào tuần tới và muốn bán short. Robbie cam kết bán 100 hợp đồng, hoặc 1 BTC, vào ngày thanh toán tuần tới với mức giá đã thỏa thuận là 10.000 USD.
Adam và Robbie được kết nối với nhau trên sàn giao dịch và trở thành hai bên ký kết hợp đồng futures: Adam cam kết mua 1 BTC với giá 10.000 USD và Robbie cam kết bán 1 BTC với giá 10.000 USD khi hợp đồng đáo hạn.
Giá Bitcoin một tuần sau, vào ngày thanh toán, sẽ quyết định liệu hai nhà giao dịch này lời hay lỗ.
Một tuần trôi qua và Bitcoin đang giao dịch ở mức 15.000 USD. Điều này có nghĩa là Adam, người đồng ý mua 1 BTC với giá 10.000 USD, thu được lợi nhuận từ hợp đồng của mình, kiếm được 5.000 USD. Adam, như đã thỏa thuận, chỉ cần trả 10.000 USD cho 1 BTC, anh ta có thể bán 1 BTC ngay lập tức với giá trị thị trường hiện tại là 15.000 USD.
Mặt khác, Robbie mất 5.000 USD vì phải bán 1 BTC của mình với giá đã thỏa thuận là 10.000 USD, mặc dù hiện tại BTC có giá 15.000 USD.
Tùy thuộc vào tài sản Adam và Robbie đã sử dụng, OKX thanh toán hợp đồng bằng stablecoin Tether (USDT) hoặc BTC, ghi có vào tài khoản của Adam hoặc Robbie với lãi lỗ đã thực hiện.
Vì hợp đồng tương lai phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư, nên các chỉ báo như Tỷ lệ Long/Short BTC có thể cung cấp cái nhìn tóm lược về tâm lý chung. Tỷ lệ Long/Short BTC, so sánh tổng số người dùng có vị thế mua với người dùng có vị thế bán, trong cả hợp đồng tương lai và hợp đồng hoán đổi vĩnh cửu.
Khi tỷ lệ là 1, số lượng người đang nắm giữ vị thế mua và bán bằng nhau (tâm lý thị trường trung lập). Tỷ lệ cao hơn 1 (nhiều vị thế mua hơn so với vị thế bán) cho thấy kỳ vọng thị trường tăng giá, trong khi tỷ lệ thấp hơn 1 (nhiều vị thế bán hơn vị thế mua) cho thấy kỳ vọng thị trường giảm giá.
Tại sao mọi người mua và bán BTC thông qua hợp đồng tương lai?
Tại sao người dùng lại tham gia hợp đồng tương lai để mua hoặc bán Bitcoin thay vì giao dịch BTC trực tiếp trên thị trường giao ngay? Nhìn chung, câu trả lời cho điều này là quản lý rủi ro và đầu cơ.
Quản lý rủi ro
Hợp đồng tương lai từ lâu đã được sử dụng bởi những người nông dân đang tìm cách giảm thiểu rủi ro và quản lý dòng tiền bằng cách đảm bảo nhận được cam kết về sản phẩm của mình trước thời hạn, với mức giá đã thỏa thuận trước. Vì sản phẩm nông nghiệp có thể mất thời gian chuẩn bị nên nông dân muốn tránh sự biến động giá thị trường và những điều không chắc chắn trong tương lai.
Sự biến động và thay đổi giá của Bitcoin cũng đòi hỏi việc chủ động quản lý rủi ro, đặc biệt đối với những người dựa vào tài sản kỹ thuật số để kiếm nguồn thu nhập đều đặn.
Doanh thu của thợ đào phụ thuộc vào giá Bitcoin và chi phí hằng tháng của họ. Trong khi giá Bitcoin có thể biến động dữ dội mỗi ngày, chi phí phần lớn vẫn cố định, gây khó khăn cho việc dự đoán chắc chắn thu nhập.
Hơn nữa, sự cạnh tranh ngày càng gia tăng trong lĩnh vực khai thác coin tạo ra những thách thức mới không liên quan đến giá, chẳng hạn như dư thừa phần cứng do độ khó tăng lên. Cách duy nhất để thợ đào tiếp tục hoạt động trong môi trường như vậy với rủi ro tối thiểu là phòng ngừa rủi ro bằng các công cụ phái sinh như hợp đồng tương lai.
Đầu cơ
Tuy nhiên, quản lý rủi ro hoặc phòng ngừa rủi ro khác với đầu cơ, đây cũng là một trong những yếu tố chính thúc đẩy giao dịch hợp đồng tương lai Bitcoin. Vì các nhà giao dịch và đầu cơ muốn kiếm lời từ biến động giá theo cả hai hướng (lên hoặc xuống), nên họ cần có khả năng đặt cược theo từng hướng — mua long hoặc bán short.
Hợp đồng tương lai giúp người dùng bi quan tác động lên tâm lý thị trường, một hiện tượng được Ngân hàng Dự trữ Liên bang San Francisco thảo luận chi tiết trong nghiên cứu của mình với tiêu đề Cách Giao Dịch Hợp Đồng Tương Lai Thay Đổi Giá Bitcoin.
Cuối cùng, hợp đồng tương lai Bitcoin phổ biến vì cho phép sử dụng đòn bẩy, trong đó nhà giao dịch có thể mở vị thế lớn hơn số tiền nạp của mình, miễn là họ duy trì tỷ lệ ký quỹ hợp lý — do sàn giao dịch xác định. Việc sử dụng đòn bẩy không làm thay đổi bất kỳ điều kiện nào liên quan đến công cụ phái sinh và chỉ được dùng để tăng cường rủi ro cũng như phần thưởng.
Khi thị trường tăng giá, hợp đồng tương lai tăng giá trị và có thể bán với giá cao hơn giá giao ngay, và ngược lại. Sự chênh lệch này, được gọi là cơ sở, là chỉ báo hữu ích khác nhằm đánh giá tâm lý thị trường.
Khi cơ sở dương (giá tăng), nghĩa là giá hợp đồng tương lai cao hơn giá giao ngay thực tế. Khi cơ sở âm (giá giảm), điều đó cho thấy giá hợp đồng tương lai thấp hơn giá giao ngay.
Hợp đồng tương lai vĩnh cửu hoặc hoán đổi vĩnh cửu BTC
Ngoài hợp đồng tương lai tiêu chuẩn đã thảo luận ở trên, thị trường Bitcoin cũng hỗ trợ hợp đồng hoán đổi vĩnh cửu, là hợp đồng tương lai không có ngày đáo hạn.
Vì không có ngày thanh toán nên cả hai bên đều không phải mua hoặc bán. Thay vào đó, người dùng được phép giữ vị thế ở trạng thái chờ khớp miễn là tài khoản của họ có đủ BTC (tiền ký quỹ) để thực hiện.
Tuy nhiên, trái ngược với hợp đồng tương lai tiêu chuẩn có giá của hợp đồng và tài sản cơ sở dần tương đương nhau khi hợp đồng đáo hạn, hợp đồng vĩnh cửu không có ngày tham chiếu như vậy trong tương lai. Hợp đồng tương lai vĩnh cửu hoặc hoán đổi vĩnh cửu sử dụng cơ chế khác để hợp nhất giá định kỳ, gọi là tỷ lệ funding.
Mục đích của tỷ lệ funding là nhằm giữ cho giá hợp đồng phù hợp với giá giao ngay của tài sản cơ sở, tránh độ sai lệch lớn.
Cần lưu ý rằng tỷ lệ funding là khoản phí được thỏa thuận giữa hai bên trong hợp đồng (các bên mua và bán) — không phải phí do sàn giao dịch thu.
Ví dụ, nếu giá trị của hợp đồng vĩnh cửu tiếp tục tăng, tại sao những người bán short (thuộc bên bán) lại tiếp tục giữ một hợp đồng chờ khớp vô thời hạn? Tỷ lệ funding giúp cân bằng tình huống như trên. Tỷ lệ funding tự thay đổi và do thị trường xác định.
Hợp đồng hoán đổi vĩnh cửu BTC hoạt động như thế nào?
Ví dụ: nếu hợp đồng hoán đổi vĩnh cửu được giao dịch ở mức 9.000 USD nhưng giá giao ngay của BTC là 9.005 USD, tỷ lệ funding sẽ âm (để bù đắp chênh lệch giá). Tỷ lệ funding âm có nghĩa là người nắm giữ vị thế bán phải trả tiền cho người nắm giữ vị thế mua.
Ngược lại, nếu giá của hợp đồng cao hơn giá giao ngay, tỷ lệ funding sẽ dương — người nắm giữ hợp đồng vị thế mua phải trả tiền cho người nắm giữ hợp đồng vị thế bán.
Trong cả hai trường hợp này, tỷ lệ funding thúc đẩy việc mở vị thế mới, từ đó có thể đưa giá hợp đồng đến gần hơn với giá giao ngay.
Các khoản thanh toán tỷ lệ funding được thực hiện 8 giờ một lần trên hầu hết sàn giao dịch, bao gồm cả OKX, miễn là người nắm giữ hợp đồng giữ vị thế của mình ở trạng thái chờ khớp. Mặt khác, lãi & lỗ được ghi nhận tại thời điểm thanh toán hằng ngày và được tự động ghi có vào tài khoản của chủ sở hữu.
Dữ liệu tỷ lệ funding, hiển thị như bên dưới, có thể được sử dụng để nhanh chóng đánh giá xu hướng và hiệu suất của thị trường trong bất kỳ khoảng thời gian nào. Một lần nữa, tỷ lệ funding dương cho thấy thị trường nhìn chung tăng giá — giá hợp đồng hoán đổi cao hơn giá giao ngay. Tỷ lệ funding âm cho thấy tâm lý giảm giá, nghĩa là giá hợp đồng hoán đổi thấp hơn giá giao ngay.
Quyền chọn Bitcoin
Giống như hợp đồng tương lai Bitcoin, quyền chọn cũng là sản phẩm phái sinh theo dõi giá Bitcoin theo thời gian. Tuy nhiên, không giống như hợp đồng tương lai tiêu chuẩn — trong đó hai bên đồng ý về ngày và giá để mua hoặc bán tài sản cơ sở — với quyền chọn, bạn thực sự mua “quyền chọn” hoặc quyền mua hoặc bán tài sản ở một mức giá đã định trong tương lai.
Mặc dù quyền chọn tiền mã hóa ra đời trễ hơn so với hợp đồng tương lai, nhưng trong tháng này, quyền chọn Bitcoin đã đạt mức cao nhất mọi thời đại là hơn 1 tỷ USD tính theo Hợp đồng mở (OI). OI biểu thị tổng giá trị (thường là USD) của các hợp đồng quyền chọn hiện chưa thanh toán. Hợp đồng mở ngày càng tăng thường cho thấy dòng vốn mới đổ vào thị trường.
Quyền chọn mua và Quyền chọn bán
Có hai loại hợp đồng quyền chọn, quyền chọn mua và quyền chọn bán. Quyền chọn mua cung cấp cho chủ sở hữu quyền mua tài sản cơ sở vào một ngày đã định (đáo hạn) và quyền chọn bán cho chủ sở hữu quyền bán tài sản đó. Mỗi quyền chọn, tùy thuộc vào các điều kiện liên quan, có giá thị trường, được gọi là phí quyền chọn.
Hợp đồng quyền chọn cũng có hai loại, kiểu Mỹ và kiểu châu Âu. Quyền chọn kiểu Mỹ có thể được thực hiện - nghĩa là người nắm giữ mua hoặc bán - vào bất kỳ thời điểm nào trước ngày đáo hạn, trong khi quyền chọn kiểu Châu Âu chỉ có thể được thực hiện vào ngày đáo hạn. OKX hỗ trợ quyền chọn kiểu châu Âu.
Sở hữu quyền chọn có nghĩa là nếu người nắm giữ quyết định không thực hiện quyền mua hoặc bán của họ vào ngày đáo hạn, thì hợp đồng sẽ mất hiệu lực. Người nắm giữ không cần phải thực hiện quyền mua hoặc bán, nhưng họ sẽ mất phí quyền chọn — mức giá mà họ đã trả cho hợp đồng.
Quyền chọn cũng được thanh toán bằng tiền mặt để thuận tiện giao dịch, nhưng tồn tại những rủi ro rất khác so với hợp đồng tương lai. Với hợp đồng tương lai, không có giới hạn rủi ro và phần thưởng đối với một trong hai bên giao dịch (giá Bitcoin có thể biến động theo mọi hướng trước khi thanh toán). Nhưng với quyền chọn, người mua có tiềm năng lợi nhuận không giới hạn và tổn thất hạn chế, trong khi người bán quyền chọn có tổn thất tiềm ẩn không giới hạn và lợi nhuận rất hạn chế (theo như giải thích bên dưới).
Hợp đồng quyền chọn Bitcoin hoạt động như thế nào?
Nếu Bitcoin đang giao dịch ở mức 10.000 USD ngày hôm nay và lần này, Robbie tin rằng giá sẽ cao hơn vào một ngày nhất định trong tương lai (giả sử một tháng sau), anh ấy có thể mua một quyền chọn mua. Quyền chọn mua của Robbie có giá thực hiện (giá mà BTC có thể được mua trong tương lai) là 10.000 USD trở xuống.
Nếu một tháng sau Bitcoin giao dịch ở mức 15.000 USD, Robbie có thể thực hiện quyền chọn mua của mình và mua Bitcoin với giá 10.000 USD để kiếm lợi nhuận ngay lập tức. Ngược lại, nếu sau một tháng Bitcoin giao dịch ở mức 9,000 USD, Robbie có thể để quyền chọn của mình hết hiệu lực.
Tuy nhiên, chúng ta chưa xem xét phí quyền chọn trong cả hai trường hợp này. Phí quyền chọn là số tiền Robbie sẽ trả để mua quyền chọn mua — giá thị trường của quyền chọn. Nếu phí quyền chọn là 1.500 USD, Robbie sẽ trả 1.500 USD hôm nay để có quyền mua Bitcoin với giá 10.000 USD một tháng sau đó.
Điều này có nghĩa là, đối với Robbie, giá hòa vốn thực sự là 10.000 USD + 1.500 USD = 11.500 USD — vì vậy Robbie cần BTC cao hơn 11.500 USD để kiếm được lợi nhuận. Nếu Robbie để quyền chọn của mình hết hiệu lực, anh ta sẽ chỉ mất phí quyền chọn 1.500 USD.
Vì vậy, trên thực tế, trong khi tiềm năng kiếm lời của Robbie là không giới hạn (hoặc chỉ bị giới hạn bởi giá Bitcoin), tổn thất của Robbie bị giới hạn bởi phí quyền chọn mà anh đã trả. Trong bất kỳ trường hợp nào, Robbie cũng không thể chịu lỗ nhiều hơn phí quyền chọn trong hợp đồng này.
Tiếp đến là Adam, người tin rằng giá Bitcoin sẽ giảm trong tháng tới. Adam có thể mua một quyền chọn bán với giá thực hiện là 10.000 USD. Điều này nghĩa là, Adam sẽ có quyền chọn bán Bitcoin với giá 10.000 USD vào tháng sau, bất kể giá giao ngay là bao nhiêu.
Sau một tháng, nếu Bitcoin được giao dịch thấp hơn 10.000 USD, giả sử ở mức 8.000 USD, Adam sẽ kiếm được lợi nhuận bằng cách thực hiện quyền chọn của mình - bán BTC với giá cao hơn 2.000 USD so với giá thị trường. Nếu BTC đang giao dịch cao hơn 10.000 USD, anh ấy có thể để quyền chọn của mình hết hiệu lực.
Adam cũng sẽ phải trả phí quyền chọn để mua quyền chọn này, và giống như Robbie, phí quyền chọn cũng là số tiền tối đa mà anh ấy mạo hiểm trong hợp đồng này.
Mặt khác, chúng ta có những người bán quyền chọn hoặc người viết hợp đồng, là đối tác của Robbie và Adam và đã đồng ý bán cho họ quyền chọn mua cũng như quyền chọn bán tương ứng. Về cơ bản, người bán quyền chọn hứa hẹn sẽ bán và mua BTC theo yêu cầu, để đổi lấy phí quyền chọn do Robbie và Adam chi trả.
Xét về rủi ro, người bán quyền chọn có lợi nhuận bị giới hạn bởi phí quyền chọn mà họ tính, nhưng tổn thất tiềm ẩn thì không giới hạn, vì họ sẽ phải mua hoặc bán BTC nếu thực hiện quyền chọn, bất kể chênh lệch giữa giá giao ngay và giá thực hiện là bao nhiêu. Điều này có thể được giải thích thêm thông qua chế độ xem Thị Trường Quyền Chọn Bitcoin OKX bên dưới.
Quyền chọn mua và quyền chọn bán có ngày đáo hạn vào 25/09/2020 được hiển thị trong biểu đồ trên. Vòng tròn màu xanh biểu thị các hợp đồng quyền chọn có giá thực hiện là 11.000 USD, nghĩa là người nắm giữ quyền chọn mua cho hợp đồng này sẽ có thể mua Bitcoin với giá 11.000 USD vào ngày 25/09, trong khi người nắm giữ quyền chọn bán sẽ có thể bán Bitcoin với giá tương tự. Các vòng tròn màu xanh lá cây và màu đỏ biểu thị giá đánh dấu, đây là chỉ báo dựa trên giá trị trung bình về định giá thị trường, trong khi dữ liệu “Bid1” và “Ask1” phản ánh giá chào bán hiện tại của thị trường.
Nếu hôm nay Robbie mua quyền chọn mua này, anh ấy sẽ trả giá chào bán tốt nhất – là $1.373,08 trong ảnh chụp màn hình phía trên – đây là phí quyền chọn để Robbie có quyền mua Bitcoin ở mức $11.000 vào ngày 25/09. Tương tự, Adam sẽ trả 2.712,90 USD để mua quyền chọn bán của mình để có quyền bán Bitcoin với giá 11.000 USD vào ngày 25/09.
Sự khác biệt về phí quyền chọn này thể hiện tâm lý thị trường, trong đó đối tác đồng ý mua Bitcoin của Adam tin rằng đó là phi vụ cá cược rủi ro hơn so với bên đồng ý bán cho Robbie.
Hợp Đồng Mở Theo Giá Thực Hiện là dữ liệu có thể cho thấy triển vọng của thị trường ngay lập tức, thể hiện trong biểu đồ dưới đây.
Biểu đồ này hiển thị giá trị (tính bằng BTC) của quyền chọn chưa đáo hạn (quyền chọn mua + quyền chọn bán) ở các mức giá thực hiện khác nhau. Bạn có thể thấy hầu hết nhà giao dịch đều có hợp đồng quyền chọn với giá thực hiện là 10.125 USD, tiếp đến là 7.250 USD và 11.250 USD. Dữ liệu này nhấn mạnh ba mức giá thực hiện phổ biến nhất, đang áp dụng đối với Bitcoin — và khoảng giá dự kiến trong tương lai gần.
Tại sao mọi người mua và bán BTC thông qua hợp đồng quyền chọn?
Hợp đồng quyền chọn, giống như hợp đồng tương lai, cũng là công cụ quản lý rủi ro, nhưng có phần linh hoạt hơn vì không đòi hỏi người mua thực hiện bất kỳ nghĩa vụ nào.
Một lần nữa, chúng ta có thể thảo luận về thợ đào Bitcoin, bên hưởng lợi tiềm năng của những hợp đồng này, nơi họ có thể mua quyền chọn bán nhằm đảm bảo tỷ lệ nhất định cho BTC đã khai thác trong tương lai. Tuy nhiên, không giống như hợp đồng tương lai khi thợ đào có nghĩa vụ bán BTC của mình bất kể với mức giá bao nhiêu, trong hợp đồng quyền chọn, họ có thể chọn không bán nếu giá Bitcoin tăng đáng kể.
Đầu cơ vẫn là lý do khác cho việc sử dụng quyền chọn, bởi chúng cho phép nhà giao dịch thận trọng đặt cược với số tiền rủi ro nhỏ hơn nhiều (phí quyền chọn) so với hợp đồng tương lai.
Công cụ phái sinh và độ uy tín của Bitcoin
Công cụ phái sinh như hợp đồng tương lai và quyền chọn hỗ trợ xác định giá của tài sản cơ sở — quá trình xác định giá của thị trường — bằng cách cung cấp cho thị trường những công cụ cần thiết để thể hiện tâm lý thị trường. Chẳng hạn, vì không có công cụ phái sinh, nhà đầu tư Bitcoin phần lớn phải mua và nắm giữ chính lượng Bitcoin đó, điều này đã gây ra bong bóng Bitcoin vào năm 2017, khi giá tăng vọt lên mức cao nhất mọi thời đại.
Chỉ sau khi CME và Cboe ra mắt hợp đồng tương lai Bitcoin, những người bán short trên thị trường mới có thể làm vỡ bong bóng.
Dù sự sụp đổ sau đó và “mùa đông tiền mã hóa” năm 2018 đã tác động mạnh lên thị trường, nó cũng thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển, khi giá cả ổn định, cho phép công nghệ và sự chấp nhận một lần nữa trở lại vị thế hàng đầu.
Trong khi đó, việc ra mắt công cụ phái sinh được quản lý, chẳng hạn như Quyền chọn Bitcoin của Bakkt, đang giúp hợp pháp hóa không gian tiền mã hóa và thu hút nhà đầu tư tổ chức.
Cuối cùng, để Bitcoin trở thành loại tài sản được chấp nhận rộng rãi, nhiều người cho rằng cần có thị trường giao dịch minh bạch, khó bị thao túng.
Để đạt được điều này sẽ cần một dòng vốn mới, tăng tính thanh khoản, giảm biến động, quá trình hình thành giá tự nhiên và sự tin tưởng của các nhà đầu tư tổ chức quy mô lớn. Mỗi sản phẩm phái sinh chất lượng đều có khả năng đưa Bitcoin đến gần hơn với việc được hợp pháp hóa.
OKX Insights trình bày báo cáo phân tích thị trường, tính năng chuyên sâu và tin tức chọn lọc từ những chuyên gia tiền mã hóa.
Cách sử dụng Bot giao dịch tiền mã hóa của OKX
Cách giao dịch lô tiền mã hóa trên Thị trường Liquid của OKX
Crypto TradingView: Hướng dẫn giao dịch bằng TradingView
Chiến lược giao dịch hợp đồng futures crypto tốt nhất
